07 08 2017

Ο Φόρος αναλαμβάνει δράση για φορονοικοκύρεμα

Ο Έφορος Φορολογίας, Γιάννης Τσαγκάρης, σε χαιρετισμό του στην επίσημη ιστοσελίδα του Τμήματος Φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών, αναφέρεται στο έργο της ενοποίησης του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων και της Υπηρεσίας Φόρου Προστιθέμενης Αξίας τονίζοντας, ανάμεσα σε άλλα, ότι «…ως ενιαίο Φορολογικό Τμήμα, στοχεύουμε στη δημιουργία μιας σύγχρονης φορολογικής Αρχής, με νέα δομή και διαδικασίες που να επιτρέπουν την αποτελεσματική διαφύλαξη των φορολογικών εσόδων του κράτους, την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και την οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ φορολογουμένων και φορολογικής διοίκησης».

Ο κ. Τσαγγάρης, που ανέλαβε καθήκοντα τον Φεβρουάριο του 2016, επισημαίνει πως στόχος του Τμήματος είναι «να διευκολύνουμε και να ενθαρρύνουμε την προσπάθεια εθελούσιας φορολογικής συμμόρφωσης, προωθώντας και εφαρμόζοντας σε πλήρη κλίμακα την ηλεκτρονική διακυβέρνηση».

Φορολογική συμμόρφωση
Πριν από λίγες ημέρες το Τμήμα Φορολογίας ανακοίνωσε ότι, για υλοποίηση του στρατηγικού του στόχου γι’ αύξηση της εθελούσιας φορολογικής συμμόρφωσης, λειτουργοί του Τμήματος θα πραγματοποιήσουν επισκέψεις σε υποστατικά επιχειρήσεων, σε παγκύπρια βάση, από τις αρχές του Αυγούστου 2017. Οι «φορολογικές» επιδρομές του Τμήματος έχουν συγκεκριμένους στόχους, όπως είναι:

Πρώτο, η ενημέρωση των φορολογουμένων αναφορικά με τις φορολογικές υποχρεώσεις που πιθανόν να βρίσκονται σε εκκρεμότητα.

Δεύτερο, η επιβεβαίωση της ορθής εφαρμογής της νομοθεσίας και η παροχή πληροφοριών.

Τρίτο, η ανανέωση και διεύρυνση της φορολογικής βάσης.

Η πρώτη είδηση των «επιδρομών» του Τμήματος πιθανότατα να έχει δημιουργήσει πανικό ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Ωστόσο το Τμήμα, όπως διασαφηνίζει ρητώς, στοχεύει να πραγματοποιεί συστηματικά τέτοιες επισκέψεις, ώστε να εντοπίζει έγκαιρα αδυναμίες φορολογικής συμμόρφωσης και να προτείνει σχετικές λύσεις σε συνεργασία με τους φορολογουμένους.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η πρωτοβουλία αυτή, ή καλύτερα η πολιτική των ελέγχων, εντάσσεται μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της αξιοποίησης των εργαλείων που έχει στη διάθεσή του το Τμήμα για να προστατεύει τα έσοδα του κράτους, συμπεριλαμβανομένων των νέων μέτρων είσπραξης των οφειλομένων όπως προνοείται και στον περί Εισπράξεως Φόρων Νόμο του 1962. Με βάση τη σχετική νομοθεσία που τροποποιήθηκε το 2014, το Τμήμα δικαιούται την εγγραφή εμπράγματου βάρους επί της ακίνητης περιουσίας χωρίς δικαστική διαδικασία και τη δέσμευση και κατάσχεση ποσών που βρίσκονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς.

Διαχείριση κινδύνων

Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται αυτόν τον μήνα στοχεύουν κυρίως στη συλλογή στοιχείων, τα οποία και θα τύχουν επεξεργασίας, έτσι που μέσα από μια ολοκληρωμένη ανάλυση θα επιτευχθεί καλύτερα η διαχείριση των κινδύνων. Εκτός αυτού, οι έλεγχοι πραγματοποιούνται και στο πλαίσιο του αιτήματος οργανωμένων συνόλων, κυρίως συνδικαλιστικών οργανώσεων, πολιτών και καταναλωτών για ορθή και δίκαιη διαχείριση της φορολόγησης αλλά και για γενικότερη πάταξη της φοροδιαφυγής.

Ακριβώς και εδώ τίθεται ένα μεγάλο και ουσιαστικό ερώτημα: Θα καταφέρει το Τμήμα να «χτυπήσει» στη ρίζα του το κακό της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, κυρίως της παραοικονομίας; Πάντως, τουλάχιστον όπως διακηρύττεται και δεν υπάρχει καμιά πρόθεση για αμφισβήτηση, το Τμήμα Φορολογίας δηλώνει έτοιμο να ενδυναμώσει τις προσπάθειές του για να αυξηθεί η εθελούσια φορολογική συμμόρφωση. Μια συμμόρφωση, που στην ουσία υποχρεώνει, και ορθώς, τους φορολογούμενους να ανταποκρίνονται έγκαιρα σε όλες τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, όπως είναι η έγκαιρη εγγραφή στο φορολογικό μητρώο, η έγκαιρη και ορθή υποβολή δηλώσεων και η πληρωμή των φορολογικών τους οφειλών, καθώς και η εφαρμογή των προνοιών των νομοθεσιών.

Στο «μικροσκόπιο»

Οι επιχειρήσεις οι οποίες θα περάσουν από το «μικροσκόπιο» του Τμήματος θα ελεγχθούν κατά πόσον εκδίδουν αποδείξεις, και εάν αυτές είναι νόμιμες αλλά και θα τύχουν ενημέρωσης για τις εκκρεμούσες φορολογικές τους υποχρεώσεις και πώς αυτές μπορούν να διευθετηθούν.

Οι εντεινόμενες προσπάθειες του Εφόρου εντάσσονται και στο πλαίσιο της νέας οργανωτικής δομής του Τμήματος Φορολογίας και κυρίως του νεοσυσταθέντος Τομέα Σχεδιασμού και Παρακολούθησης, ο οποίος ανοίγει μια νέα σελίδα στη λειτουργία του Τμήματος. Ο Τομέας σχεδιάζει τη στρατηγική που αφορά στη φορολογική συμμόρφωση
και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Τμήματος. Δύο από τις Μονάδες του, οι νεοσύστατες Μονάδες Διαχείρισης Κινδύνου και Ελέγχου και Συμμόρφωσης, σχετίζονται άμεσα με τον εντοπισμό της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

Η Μονάδα Διαχείρισης Κινδύνου, εξ ου και αναλαμβάνει τον συντονισμό των ελέγχων, μέσω κυρίως μηχανογραφικών εργαλείων, εντοπίζει τους φορολογούμενους με φορολογική συμπεριφορά. Μια συμπεριφορά που εμπερικλείει κινδύνους αναφορικά με την ορθή συμμόρφωσή τους. Με τη σειρά της η Μονάδα ενημερώνει τη Μονάδα Ελέγχου και Συμμόρφωσης, η οποία σε συνεργασία με τα Επαρχιακά Γραφεία και τη Μονάδα Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων επιλαμβάνονται διερευνώντας ή επιμορφώνοντας ή ακόμη και διώκοντας τους φορολογούμενους.

Να σημειωθεί ότι η φορολογική βάση άμεσης φορολογίας τον Δεκέμβριο 2016 περιελάμβανε 822.850 ενεργούς φακέλους φορολογουμένων και η βάση της έμμεσης φορολογίας 87.770 ενεργούς φορολογούμενους.

Εκκαθάριση φορολογικής βάσης

Το Τμήμα Φορολογίας, με την ενοποίηση της διαδικασίας ενιαίας εγγραφής των φορολογουμένων για όλα τα είδη φόρων που διαχειρίζεται το Τμήμα, δεσμεύτηκε να συνεχίσει την εκστρατεία εκκαθάρισης της φορολογικής βάσης, ώστε να αυξηθούν τα επίπεδα συμμόρφωσης των νομικών προσώπων. Η προσπάθεια αυτή γίνεται σε στενή συνεργασία με το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη λόγω του ότι υπάρχει στενή διασύνδεση των δυο μητρώων. Να αναφέρουμε ότι για το έτος 2016 τα συνολικά έσοδα έφτασαν στα €3,6 δις, σημειώνοντας μια αύξηση ίση με €95,7 εκ. (2,7%) σε σχέση με το 2015 (έσοδα €3,5 δις). Η αύξηση αυτή υπερκάλυψε τη μείωση των €41 εκ. (-1,2%) που καταγράφηκε προηγούμενα έτη, το 2015 και 2014, οπόταν και η χρηματοοικονομική κρίση βρισκόταν στο αποκορύφωμά της.

Πέραν αυτών των προσπαθειών, το Τμήμα Φορολογίας δίνει μεγάλη έμφαση και στην είσπραξη των καθυστερημένων οφειλομένων φόρων. Η εξειδικευμένη Μονάδα Διαχείρισης Χρέους και Είσπραξης Οφειλών ακολουθεί συγκεκριμένο πλάνο εργασίας, με το οποίο εφαρμόζονται όλα τα εισπρακτικά μέτρα που προνοούνται από τις νομοθεσίες. Στα μέτρα περιλαμβάνονται και ποινικές και αστικές διώξεις, εφαρμογή memos, writ αλλά και κατάσχεση τραπεζικών λογαριασμών (garnishing of bank accounts).

Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι τον Δεκέμβριο του 2016 το ποσό του αμέσως απαιτητού χρέους πριν από τη διενέργεια εισπρακτικών μέτρων έφτασε στα €905,6 εκ. (στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνονται τόκοι και επιβαρύνσεις), σε σχέση με το αντίστοιχο ποσό των €865,4 εκ. κατά τον Δεκέμβριο 2015.

Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται καθώς και άλλοι που αναλαμβάνονται από το Τμήμα Φορολογίας δεν είναι και άσχετοι με τη διερεύνηση αναγκών πληροφόρησης για τον εντοπισμό αδήλωτου εισοδήματος και γενικότερα μη συμμορφωμένων φορολογουμένων. Προς τούτο έχουν εξασφαλιστεί Άδειες Διασύνδεσης Αρχείων με άλλα Τμήματα/ Υπηρεσίες/ Οργανισμούς, ενώ ταυτόχρονα υλοποιείται και το έργο Κυβερνητικής Αποθήκης Πληροφοριών (ΚΑΠ) με το οποίο ενοποιούνται, συνδέονται, συγκεντρώνονται και αναλύονται πληροφορίες από διάφορους κυβερνητικούς οργανισμούς για κάθε φορολογούμενο. Οι ενέργειες αυτές στοχεύουν στην επίτευξη του στόχου της ορθότερης φορολόγησης και πάταξη της φοροδιαφυγής.

Το Υπουργείο στηρίζει

Ποια όμως είναι η γενικότερη προσέγγιση του καθ' ύλην αρμόδιου Υπουργείου στις προσπάθειες για πάταξη της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής; Το Υπουργείο Οικονομικών στο γενικότερο Στρατηγικό του Σχέδιο για την τριετία, καταγράφει τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το Τμήμα Φορολογίας, ανάμεσα στις οποίες είναι και ο εντοπισμός των αναγκών του φορολογούμενου και η παροχή κάθε δυνατής βοήθειας για την ευκολότερη συμμόρφωση, ώστε να αποφεύγονται τα νομικά μέτρα.
Γενικότερα, το Τμήμα δηλώνει πως με την ολοκλήρωση της ενοποίησης και της ενίσχυσης του νομοθετικού πλαισίου επιτυγχάνεται:

· Η αποτελεσματική διαχείριση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσω της αντιμετώπισης του φορολογούμενου ως μιας οντότητας.
· Η βελτίωση της αποδοτικότητας στη διαχείριση και είσπραξη των φόρων μέσω οικονομιών κλίμακας και συνεργειών.
· Η παροχή απλοποιημένων διαδικασιών προς τους φορολογουμένους και η μείωση του κόστους συμμόρφωσής τους.

Παρά τις προσπάθειες, το Τμήμα γνωρίζει πως έχει πολύ δρόμο ακόμη μπροστά του καθώς οι προκλήσεις παραμένουν:

· Τα έσοδα του κράτους που πηγάζουν από τη φορολογία πρέπει να διασφαλιστούν.
· Θα πρέπει να γίνει καλύτερη πρακτική εφαρμογή αποδοτικών και αποτελεσματικών ενοποιημένων διαδικασιών.
· Θα πρέπει να προωθηθεί η νομοθέτηση ενοποιημένων φορολογικών διαδικασιών.

Σύστημα Φορολογικής Διαχείρισης

Στο μεταξύ, το Τμήμα Φορολογίας έχει προκηρύξει διαγωνισμό για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης για την υλοποίηση, συντήρηση και λειτουργία ενός ολοκληρωμένου Συστήματος Φορολογικής Διαχείρισης. Ο διαγωνισμός ακολουθεί την κλειστή διαδικασία. Στο πρώτο στάδιο, της προεπιλογής, οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν την αίτηση συμμετοχής τους στον διαγωνισμό. Στο δεύτερο στάδιο, της ανάθεσης της σύμβασης, οι οικονομικοί φορείς οι οποίοι και θα προεπιλεγούν, θα διαγωνιστούν στη βάση της προσφοράς τους.

Τα έγγραφα του διαγωνισμού για τη φάση της προεπιλογής έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ηλεκτρονικού Συστήματος Σύναψης Συμβάσεων. Όσοι οικονομικοί φορείς ενδιαφέρονται, καλούνται να υποβάλουν τις ερωτήσεις και τα σχόλιά τους μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου 2017. Η τελευταία ημερομηνία υποβολής της αίτησης συμμετοχής είναι η 28η Σεπτεμβρίου 2017, στις 12:00 μ.

Με την υλοποίηση του Συστήματος Φορολογικής Διαχείρισης το Τμήμα Φορολογίας αποκτά ένα νέο σύστημα φορολογικής διαχείρισης, το οποίο αναμένεται να υποστηρίξει τις λειτουργίες και διαδικασίες της φορολογικής διοίκησης. Το κόστος υλοποίησης του προγράμματος εκτιμάται στα €15 εκατ.

Το Τμήμα εκτιμά ότι ο προσφοροδότης θα χρειαστεί 2-3 χρόνια για να λειτουργήσει το σύστημα και ο επιτυχών υποχρεούται να διατηρεί και να λειτουργεί το σύστημα για πέντε χρόνια, να παρέχει τον απαραίτητο εξοπλισμό, ενώ η Αναθέτουσα Αρχή μπορεί να δώσει παράταση και πέραν των 5 ετών.